CHAPEAU de NAPOLEON - pachnące i mrozoodporne róże stulistne

Chapeau de Napoleon Crested Moss czyli Rosa Centifolia ‘Cristata’ tworzy dość okazałe krzewy bardzo, dorastające do 1,5 m wysokości oraz ok. 1 do 1,2 m szerokości. Rosnąc bardziej bujnie w lepszych warunkach, krzewy tej róży mogą potrzebować podparcia. Są przy tym bardzo mrozoodporne (grupa mrozoodporności II od -36,8 do -32°C, natomiast strefa USDA to 4a do -34,4°C, niektóre źródła podają strefę USDA w zakresie od 4b do 9b). Można je uprawiać w różnych warunkach, ponieważ są też tolerancyjne dla ubogich gleb. Są jednak nieco podatne na choroby grzybowe, szczególnie, gdy w sezonie wegetacyjnym pogoda jest zbyt wilgotna i kapryśna. Róża ta nie wymaga za to okrywania na zimę, doskonale sobie radząc jak wspomniano w zimowaniu nawet przy silnym mrozie. Krzewy Chapeau de Napoleon Crested Moss są gęste o jasnozielonym i matowym ulistnieniu. Pokrojowo jest to ponadto róża mchowa stulistna o wyjątkowo mięsistych wyrostkach zlokalizowanych na działkach kielicha (tzw. płytkopostrzępione działki kielicha). Kwiaty róży Chapeau de Napoleon Crested Moss czyli Rosa Centifolia ‘Cristata’ są typowe dla róży stulistnej. Mają więc stosunkowo dużą wielkość (średnica 8-10 cm) i są pełne (26-40 płatków). Są również silnie pachnące i pełne. Słyną ponadto ze swojego mocno różowego koloru. Kwiaty te pojawiają się jednak wyłącznie raz w sezonie, co ma miejsce wczesnym latem (czerwiec i lato). Kwitnie trwa jednak dość długo, bo aż kilka tygodni. Wspomniane wyrostki na działkach kielicha tworzą swoiste silne omszenie na pączkach kwiatowych. Wizualnie przypomina to charakterystyczny trójkątny kapelusz napoleoński i prawdopodobnie właśnie to stało się inspiracją do utworzenia najpopularniejszej chyba obecnie nazwy omawianych róż – Châpeau de Napoléon.

Zastosowanie: Odmiana doskonała do sadzenia na rabatach samodzielnie (soliter) i w szpalerach czy ogólnie w masywie. Jej kwiaty świetnie sprawdzają się też jako kwiaty cięte do wazonów, rozsiewając dookoła swój uroczy, mocny zapach. Poza tym Chapeau de Napoleon jest też dobra jako róża w uprawie pojemnikowej na balkonach, tarasach, pod przydomowe ściany itp. Może też być uprawiana jako małe pnącze. Same kwiaty tej odmiany są ponadto bardzo dobre na przetwory, w tym szczególnie konfitury różane.

Synonimy: Centifolia Cristata,  Crested Moss, Châpeau de Napoléon, Crested Provence, Crested Provins, Cristata , R. centifolia cristata, Rosa centifolia f. muscosa 'cristata' C.K.Schneid.,  R. centifolia muscosa ‚cristata’, Rosa X centifolia cristata, Rosa centifolia var. cristata Prévo.

Nagrody:  – 2000 – Dowager Rose Queen (ARS), Connecticut Rose Society Show

– 2000 – Dowager Rose Queen (ARS), Thumb Rose Society Show

Rośliny rodzicielskie: Prawdopodobnie jest to spontaniczna mutacja Rosa centifolia 'Muscosa'. Inne źródła podają, że jest to sport Common Moss (Francja, c.1700). Niedawna analiza DNA wykazała, że odmiana ’Oeillet’ jest spokrewniona z ‘Crested Provence’. To samo badanie odróżniło również tą ostatnią odmianę od ‘Cristata’ lub ‘Chapeau de Napoléon’.

Pochodzenie: Odmiana  ta została odkryta we Fryburgu w Szwajcarii przez botanika amatora niejakiego Kirscha w 1827 r. (niektóre źródła pisownię tego nazwiska podają, jako Kirche). Historia jak do tego doszło, jest jednak nie do końca jasna i całkowicie pewna. Wiadomo, jakoby Kirsch tę odmianę różaną miał znaleźć w w ruinach starej wieży, twierdzy we Fryburgu w Szwajcarii. Miało to miejsce w 1827 r. (niektóre źródła podają też 1826 r.) i jest to sport od centifolii. Następnie wysłał ją Robbinowi, szefowi ogrodników w Palais Bourbon w Paryżu. Ten to w jakiejś formie przekazał ją Vibertovi , który w roku 1828  wprowadził ją do obrotu handlowego. Musiał wysoko ocenić szanse handlowe tej nowości jako, że cenę wystawił prawie , że zaporową 15 franków, podczas gdy inne centifolie sprzedawał po jednym franku – no, najwyżej po 6 franków. Historię tę opisano w książce „Le Livre d’Or des Roses” Pauli Heriot. Przyznał to również pośrednio i ogrodnik Jean-Pierre Vibert, który w 1828 r. wprowadził omawianą różę do obrotu handlowego we Francji, jako R. centifolia cristata. W 1865 r. opisał potem całą teę historię w „Journal de la Societe  Nationale d’Horticulture” w artykule nt. pojawiających się u róż sportów. W 1862 r. pod nazwą ‘Cristata’, róże te w Australii wprowadził do uzytku George J. Smith w Royal Exotic Nursey. Odmiana Chapeau de Napoleon posłużyła też później do tworzenia nowych ciekawych odmian hybrydowych. Pracował nad tym słynny hybrydyzer Ralph Moore. Pierwszą taką hubrydą, która spełniła jego oczekiwania była Crested Jewel, będąca wynikiem krzyżówki Litle Darling i Crested Moss. Crested Jewel wykorzystał potem inny pasjonat Paul Barden, krzyżując ją z Marbree. Powstała dzięki temu atrakcyjna hybryda Crested Damask. Natomiast wspomniany Moore stworzył też jeszcze powtarzającą kwitnienie Crested Marvel, dzięki krzyżówce Crested Jewel i / Sister Teresa x Wilhelm/.