Mozart - piżmowe róże historyczne
Odmiana diploidalna Mozart to hybrydowa Moschata, czyli grupa Hybrid Musk. To jedna z nielicznych, łatwych w uprawie róż piżmowych, ostatnia z hodowli Petera Lamberta. Wielu miłośników róż uznaje ją nawet za najlepszą odmianę w tej grupie. Krzewy tych róż rosną bardzo gęste z licznymi, niezbyt grubymi pędami. Dorastają zwykle w gruncie do 1,2–1,5 m, natomiast w pojemnikach raczej nie przekraczają 0,6 m. Szerokość rozrastania ich krzewów wynosi 0,9-1.85 m. W krajach o cieplejszym klimacie można je prowadzić wzwyż i wszerz na podporach. Dorastają wtedy nawet do ok. 2,5–3 m. Tylko w ciepłym klimacie Mozarty mogą jednak służyć jako róże pnące. Pędy u tej odmiany są ciemnozielono-oliwkowe i nachylają się lekko łukowato w dół. Ogólnie krzewy odmiany Mozart są również dosyć mocno kolczaste (mają bardzo ostre gęste i cienkie kolce). Liście róż Mozart są ciemnozielone i dość duże o stosunkowo wąskim kształcie. Są ponadto trochę szorstkie w dotyku i pomarszczone. Jeden liść złożony składa się z 7-9 takich wąskich pojedynczych listków. Róże Mozart wypuszczają pojedyncze i dość płaskie kwiaty, zebrane na końcach pędów w gęste kwiatostany liczące po 20-50 szt. Kwiaty pojawiające się w tak dużych gronach, tworzą wspaniały efekt w masie (wyglądają nieco jak kwiaty hortensji bukietowej). Ogólny wygląd kwiatów odmiany Mozart jest gdzieś pomiędzy odmianą Ballerina, a Marjorie Fair. Mają kolor różowo-wiśniowy z białym okiem (duży biały środek jest otoczony szeroką wiśniowoczerwoną krawędzią, która szybko przechodzi w różowy, a następnie wolniej w biały kolor, aż kwiat staje się prawie biały w tej części). Kwiaty róż Mozart dodatkowo jeszcze bieleją wraz z rozwojem i przekwitaniem. Wielkością są ogólnie małe o średnicy do 3 cm i nie są pełne, tylko pojedyncze. Róże Mozart kwitną zarówno na pędach tegorocznych, jak i starszych. Ponowne kwitnienia też są bardzo obfite. Pełnia kwitnienia przypada u tej odmiany na przełom czerwca i lipca. Wokół krzewów Mozartów rozsiewa się wtedy słodki zapach piżma, płynący z ich małych kwiatków. Kwitnienie jest nie tylko bardzo obfite, ale również i długie, powtarzając się aż do nadejścia pierwszych mrozów (kwitnie ogólnie od czerwca do października). Mniejsze i węższe liście tej odmiany nie przysłaniają widoku obfitych kwiatów. Przekwitłe kwiaty które nie zostaną usunięte poprzez obcięcie, stają się z czasem różanymi owocami z drobnymi czerwonymi hipancjami o kulistym kształcie (owocowanie przypada na sierpień do października). Ich owoce są bardzo ozdobne, dopóki nie spadną z krzaka, lub nie zjedzą ich zimowe ptaki. Ogólnie krzewy tych róż są uznawane za bardzo mocne, rozłożyste i mające doskonałą odporność na choroby (ą odporne na choroby róż i dobrze zimują). Róże Mozart nie są jednak odporne na popularną u róż czarną plamistość liści (są wręcz podatne na tę chorobę grzybową). Nie poleca się też bliskiego obsadzania tych róż roślinami, które mogą zarazić je mączniakiem. Jeśli chodzi o warunki uprawy, to najlepsze dla nich będzie stanowisko w pełni słoneczne. Jest to jednak odmiana dość tolerancyjna względem nasłonecznienia i będzie całkiem dobrze rosła także w świetle rozproszonym. Można więc sadzić je pod świetlistymi koronami drzew, czy na wystawie wschodniej lub zachodniej budynków (stanowisko półcieniste). Róża Mozart może też rosnąć na przeciętnej glebie ogrodowej i podłożu umiarkowanie wilgotnym. Dobrze toleruje mniej żyzne i dość suche gleby. Jej strefa mrozoodporności według USDA to 5b do 10b. Róża Mozart nie boi się również deszczu, ale na zimę musi być dobrze przykryta kopczykiem. W porównaniu z innymi różami, wiosenny wzrost zaczyna bardzo późno, ponieważ ma bardzo głęboki system korzeniowy. Na zimę można też dla ochrony okryć ją dwiema warstwami agrowłókniny lub suchymi liśćmi i stroiszem. Jeśli jednak część pędów przemarznie podczas ostrej i surowej zimy, to żywotne krzewy Mozart i tak szybko zregenerują siły i straty. Mogą swobodnie zakwitnąć wtedy jeszcze w tym samym roku. Wiosną zaleca się niezbyt silne cięcie, ograniczone jedynie do usunięcia przemarzniętych i martwych pędów. Podczas cięcia najlepiej zawsze formować naturalny, półkulisty kształt krzewiasty.
Zastosowanie: Róże Mozart mają szerokie zastosowanie. Są jednak idealne przede wszystkim na rabaty do ogrodów i jako róże parkowe miejskie. Świetnie nadają się przy tym do sadzenia w miejscu eksponowanym. Mogą doskonale rosnąć w tych warunkach jako pojedynczy okaz na środku klombu w ogrodzie, czy przy murze domu, przy płocie. Jednak najlepiej wyglądają sadzone w grupach w miejscu eksponowanym także w postaci szpalerów i szerokich, naturalnych żywopłotów. Z racji swojego rozrostu nadają się również do tworzenia żywopłotów. Trzeba jednak pamiętać, że rozkładają się szeroko. Z tego powodu są za to wręcz idealne jako rośliny okrywowe i na skalniaki. Są ponadto doskonałe do pojemników na balkony i tarasy oraz sprawdzą się też jako ciekawy żywy kwiat cięty do wazonów (także do suchych bukietów). W cieplejszym klimacie (np. na południu Polski i Europy) będą rosły obficiej. Można więc sadzić je do obrastania filarów i jako róże pnące (zdaje to jednak egzamin jedynie w ciepłym klimacie) rosnące nawet do 3m (odmiana ta bywa dostępna w Polsce także w formie piennej). Róża Mozart doskonale komponują się również z bylinami i powojnikami, szczególnie tymi o drobnych kwiatach i delikatnym pokroju. Z racji swych kwiatów pokroju kwiatów dzikich róż, ładnie prezentują się także w ogrodach o charakterze naturalistycznym. Z racji dużej wytrzymałości uprawia się też w parkach i w postaci innej zieleni miejskiej (np. okrywowo na skarpach czy jako szpalery oddzielające pasma dróg).
Rośliny rodzicielskie: Robin Hood (hybrid musk, Pemberton, 1927) × Rote Pharisäer
Synonimy: Mozart, róża Mozart, róża piżmowa, Rosa 'Rose Mozart', róża 'Rose Mozart'
Nagrody:
– 2000 – Classic Shrub Rose (ARS), Pacific Northwest District Show
– 1999 – Classic Shrub Rose (ARS), Metropolitan Rose Society Show
Pochodzenie: Odkrywcą, hodowcą i selekcjonerem odmiany róż Mozart jest Niemiec Peter Lambert. Odmiana ta została wyhodowana w 1937 r., w wyniku krzyżowania odmian 'Robin Hood' i 'Rote Pharisäer'. W tym samym roku róże te zostały też wprowadzone do handlu w Niemczech. Jak nazwa wskazuje, odmiana ta nosi imię słynnego na cały świat, wiedeńskiego kompozytora muzyki poważnej Wolfganga Amadeusza Mozarta.